‘Ik leefde alsof ik miljoenen op de bank had’

Wasan Al Mansour (21) en Marjolein Lakeman (26) spreken elkaar voor het eerst in 2017. Aanleiding is de e-mail van Wasan naar de gemeente.

Wasan: ‘Ik had mezelf in de nesten gewerkt. Ik was 18 geworden. Ik ontving zorgtoeslag, ik had een studielening bij DUO en ik had een creditcard. Vandaag aangevraagd, morgen in huis. Ik weet ook niet waarom ze je die zo gemakkelijk geven. Maar goed, ik had een half jaar lang een geweldig leven. Totdat alles werd geblokkeerd en ik niet meer kon pinnen. Toen heb ik gegoogled op ‘schuldhulp Hollands Kroon’ en gebeld.’

Bemiddeling

Wasan moet een e-mail sturen waarin ze haar situatie uitlegt. Dat doet ze en diezelfde week nog heeft ze een afspraak met Marjolein, die als consulent sociaal wijkteam werkt in de gemeente Hollands Kroon. Binnen het sociaal wijkteam helpt Marjolein inwoners van de gemeente met saneringskredieten, schuldbemiddelingen, crisisinterventie, motivatie, budgetcoaching en zelfredzaamheid bevorderen.

Op de dag van hun eerste afspraak sorteren Wasan en Marjolein meteen Wasans administratie in een map met tabbladen. Veel is het niet. Marjolein belt meteen met de bank, zet Wasans credit cardrekening stop en maakt afspraken voor een betalingsregeling. Zelf durft Wasan niet te bellen: ‘Je denkt dat instanties niet zullen meedenken en dat ze alleen maar kwaad op je zijn. Maar dat is helemaal niet zo.’ Marjolein belt ook met uitvoeringsorganisatie CAK. Dat leidt ertoe dat Wasan de boetes op haar zorgverzekeringspremie niet meer hoeft te betalen.

Oude schulden

De volgende stap is dat Wasan aan het werk gaat. Dat is nodig om de zekerheid te bieden dat ze kan afbetalen. En het is een voorwaarde om met Marjolein afspraken te kunnen maken voor budgetcoaching. Het plan is om het schuldbedrag - 10.000 euro - in een half jaar af te lossen. Vervolgens wil ze zo snel mogelijk weer naar school voor een goed toekomstperspectief.

Aanvankelijk gaat het goed. Wasan werkt bij AH en leeft van een bescheiden weekbedrag, dat ze zichzelf toekent. Wasan: ‘Het was wel lastig om nee te zeggen tegen vrienden die uitgingen. Of om toch geen nieuwe tattoo te zetten. Natuurlijk, ik schaamde me wel. Maar verder vond ik het ook niet zo erg.’

Marjolein: ‘Maar er kwamen oude schulden naar boven – telefoonrekeningen, niet betaalde lesgelden – daardoor moesten we het plan elke keer bijstellen. En je had de nodige problemen in de privésfeer. Twee jaar later zaten we hier nog.’

Wasan: ‘Ik raakte mijn baan kwijt. Ik woonde niet meer thuis. Ik verviel in oud gedrag. Tot een paar maanden geleden ging het echt niet lekker.’

Het verhaal van Wasan

Wasans ouders vluchten in de jaren 90 uit Soedan. Samen met haar oudere en jongere zusje groeit Wasan voornamelijk op bij haar moeder. In Wasans tienerjaren wordt de situatie steeds moeilijker. Haar moeder heeft last van haar oorlogsverleden, ze bouwt schulden op en wordt onder bewind geplaatst. De situatie thuis is gespannen en een gestructureerde opvoeding krijgen de kinderen niet.

Uiteindelijk komt Wasan onder voogdij te staan en wordt ze uit huis geplaatst. Ze loopt bij een psycholoog, verblijft rond haar achttiende een tijdje in een inrichting en maakt haar mbo-opleiding Juridische Dienstverlening niet af. Na een half jaar losbandig leven komt ze dan bij Marjolein terecht.

Potentie

Marjolein: ‘Wasan is iemand met heel veel potentie. Het is ook een heel leuke meid. Ik ren graag hard voor haar. We kunnen heel makkelijk praten, maar je merkt dan ook dat Wasan op haar hoede is en liever niet de diepte in gaat. Ze lacht veel. Maar ze lacht ook veel weg. Ik hamer er bij haar op dat therapie goed voor haar is.’

Wasan: ‘Ik heb al zoveel therapie gehad. En ik miste dan telkens de klik die ik met jou wel heb. Het helpt ook dat we in leeftijd weinig verschillen. Ik wil gewoon werken, aflossen en naar school. Gelukkig gaat het nu de goede kant op.’

De goede kant op

Wasan is net aangenomen bij het Hoogheemraadschap Noorderkwartier en komt mogelijk ook in aanmerking voor een eigen woning. Nu verblijft ze nog veel bij haar vriend. Het dagelijkse leven daar is een verademing, zegt ze.

Wasan: ‘Ik besef weer dat ik nooit een financiële opvoeding heb gehad. Bij mijn vriend thuis is sparen iets heel gewoons. Als ze afrekenen in de winkel, vragen ze om de kassabon. ’s Avonds gaan we met z’n allen aan tafel om te eten. En daarna spelen we een potje Rummikub. Eerst wist ik niet wat me overkwam. Nu vind ik het leuk en gezellig.’

Hulpverlening in Hollands Kroon Marjolein Lakeman (hbo-afgestudeerd als maatschappelijk werker) werkt nu bijna vier jaar bij het sociaal wijkteam van de gemeente Hollands Kroon, een uitgestrekte plattelandsgemeente in de kop van Noord-Holland. Ook een opvallende gemeente. De organisatie van de gemeente bestaat uit twee lagen. Je hebt een directie, die bestaat uit drie mensen. En dan heb je 40 zelfsturende teams. Daartussenin dus niet de gebruikelijke managementlagen. In de praktijk betekent het dat Marjolein haar eigen beleid maakt en uitvoert. Door middel van wekelijkse intervisie houden de teamleden elkaar scherp. Huisbezoeken Binnen het sociaal wijkteam van de gemeente heb je acht schulddienstverleners met elk hun eigen wijk. Marjolein: ‘We hebben geen gemeentehuis waar je als klant naartoe moet komen. In plaats daarvan gaan we bij de klanten zelf langs. Dat maakt de drempel lager en het maakt je werk als consulent gemakkelijker. Je ziet en begrijpt veel meer van iemands situatie. Het gaat natuurlijk niet alleen om het feit dat iemand schulden heeft. Er is bijna altijd meer aan de hand.’ Proactief Als schulddienstverlener werk je proactief. Dankzij afspraken met woningbouw- en energiebedrijven, maar ook met de eigen afdeling gemeentelijke belastingen, weet het sociaal wijkteam in een vroeg stadium welke inwoners problemen hebben met rekeningen betalen. Eén schulddienstverlener in het bijzonder richt zich op huisbezoeken. Vaak onaangekondigd. Marjolein: ‘Maar de meeste aanmeldingen komen binnen via onze website, social media en telefoon. Ik breng ook wel spontane huisbezoeken, maar minder. Doet er niemand open, dan doe ik een kaartje in de bus dat ik langs ben geweest. Daar schrijf ik altijd zelf iets op. Dat werkt het beste.’ Zakelijk en persoonlijk Marjolein heeft gemiddeld 30 klanten. ‘We doen zelf geen bewindvoering, wel bemiddeling en coaching. Mijn benadering is een mix van zakelijk en persoonlijk. Mensen hebben iemand nodig die eerlijk is en streng als het moet. Maar die ook naar je omziet en betrokken is bij jouw leven.’ ‘Ik streef altijd naar een vertrouwensband. Maar vergis je niet. Klanten kunnen, als je eenmaal binnen bent, enorm opgelucht reageren en denken dat nu alles is opgelost. Dat is niet zo. Ik ben er om je bewust te maken en te zorgen dat je zelf actief wordt.’