Effecten van bijzondere incassobevoegdheden overheid
Als mensen hun financiële verplichtingen niet (tijdig) nakomen, mogen hun schuldeisers met dwang incasseren. Dat geldt ook voor overheidsschuldeisers. De overheid heeft daartoe bijzondere incassobevoegdheden. Maar wat zijn de effecten van die bevoegdheden? Het kabinet liet hier twee onderzoeken naar doen: ‘Onderzoek invordering schulden door rijksoverheidsorganisaties’ en ‘Effecten van bijzondere incassobevoegdheden en overheidspreferenties’.
Invorderingsproces per organisatie
Voor eerstgenoemd onderzoek naar de invordering bij rijksoverheidsorganisaties is het invorderingsproces van onder andere de Belastingdienst, het CAK, het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) in kaart gebracht. Hierbij is uitgewerkt welke wet- en regelgeving in het algemeen van toepassing is. Ook is per organisatie het wettelijk kader, het uitvoeringsbeleid en het verloop van het proces van invordering uitgewerkt. Zo is in beeld gebracht op welke momenten in het invorderingsproces wettelijke kosten in rekening (kunnen) worden gebracht en hoe hoog deze zijn.
Wat zijn de effecten van de incassobevoegdheid?
In een vervolgonderzoek is gekeken wat het effect is van deze incassobevoegdheid. Het onderzoeksrapport laat onder andere zien dat de inzet van bijzondere incassobevoegdheden goed werkt als preventiemiddel: een brede groep burgers zorgt hierdoor dat ze op tijd aan betalingen voldoet. Ook is er een kleine groep schuldenaren – die in staat is om te betalen – die hierdoor alsnog tot betaling overgaat. Verder zorgt bijzondere incasso voor de overheid zelf tot een hoger incassorendement.
Daar staat tegenover dat de inzet van bijzondere incassobevoegdheden voor de groep schuldenaren die níet kunnen betalen – voornamelijk huishoudens met problematische schulden – de problemen verergert. De invordering van schulden doorkruist bij hen andere lopende betalingsverplichtingen. Deze mensen kunnen in veel gevallen niet meer in hun levensonderhoud voorzien. Dit heeft volgens het onderzoek ernstige problemen en hogere maatschappelijke kosten tot gevolg. Daarnaast trekken private schuldeisers ten opzichte van de overheid vaak aan het kortste eind, omdat zij een minder goede verhaalpositie hebben.
