‘Preventie onder jongeren krijgt te weinig aandacht’
‘Een op de vijf jongeren tussen de 18 en 26 jaar heeft betalingsachterstanden, vaak met problematische schulden als gevolg. Maar in de schuldhulpverlening is preventie onder jongeren nog een ondergeschoven kindje. We vertrouwen erop dat het wel goed komt – maar het gaat dus niet goed.’ Aldus Job Tupan van Diversion tijdens het Kom uit je schuld-congres op 9 september.
‘We gaan ervanuit dat ze thuis financieel worden opgevoed. En als het thuis niet gebeurt, dan toch zeker op school wel? We denken ook te gemakkelijk dat ze voldoende mediawijsheid hebben. Dat ze bijvoorbeeld nieuws, nepnieuws en reclames goed van elkaar kunnen onderscheiden. Kortom, we drukken jongeren in de schulden in een systeem dat te complex voor hen is’, aldus Tupan, senior-strateeg bij Diversion, bureau voor maatschappelijke vraagstukken. Hij leidde de deelsessie Jongeren en schulden’ tijdens het Kom uit je schuld-congres.
Peer educators
Een manier om daar wat aan te doen, is volgens Tupan peer education. Samen met het Nibud, en ondersteund door SZW, ontwikkelde Diversion MoneyWays – een lesprogramma dat schoolgaande jongeren leert omgaan met geld. Daarin gaan jonge rolmodellen, peer educators, de dialoog aan met de klas. Ze vertellen over hun eigen ervaringen en financiële uitdagingen. Daarmee zijn ze herkenbaar en kunnen ze onderwerpen als schulden, opgroeien in armoede, verleidingen en groepsdruk bespreekbaar maken.
‘Inmiddels’, vertelt Tupan, ‘zijn er voor MoneyWays 150 peer educators actief en hebben we 6000 lessen gegeven in meer dan 2000 gemeenten’. Er is onder scholen veel animo om het lesprogramma in te zetten. Momenteel is er een wachtlijst.
18 en akkoord
Een indruk van hoe peer education werkt, krijgen de aanwezigen als Dominique (23) haar verhaal vertelt. Tot haar achttiende, zegt ze, ging het nog wel. Ze zat niet lekker in haar vel en gedroeg zich impulsief en opstandig. Haar interesses? Kleding en uitgaan. Bij AfterPay vinkte ze regelmatig ‘Ik ben 18 en ga akkoord’ aan.
‘Maar eenmaal 18, werd mijn jongerenrekening een studentenrekening. Ik kon rood staan. En ik gebruikte nog steeds AfterPay. Maar na verloop van tijd kwamen de waarschuwingen, de incassobrieven, het dreigen met deurwaarders. Ik had totaal geen overzicht meer. Ik schaamde me dood maar ben toch met het hele verhaal naar mijn moeder gegaan.’
Taboe
‘Samen’, vertelt Dominique, ‘hebben we een plannetje gemaakt. Ik ging bijbaantjes doen, bleef zitten, raakte in een isolement. Maar na twee jaar was ik er wel helemaal vanaf. Het is dus goed afgelopen, maar dat geldt niet voor iedereen. Ik had er graag preventief over willen praten, maar dat was taboe.’
Na afloop nemen de sessiedeelnemers Het Grote Schulden Preventieboek, uitgeven door Diversion, mee. Geïnspireerd verlaten ze de zaal. Later vertelt Tupan dat hij enthousiast is over de toenemende aandacht, vooral onder gemeenten, voor preventief beleid voor jongeren: ‘Nu is het tijd dat in handelen om te gaan zetten.’